Aupa Athletic! Aupa a todos!
Witam ponownie, tym razem dla odmiany...z Bilbao. Jakoś udało mi się powstrzymac łzy przy rozstawaniu się z Polską, ale nie było lekko. Teraz już jest nieco lepiej, przeżyłem ponad tydzień, a nawet zacząłem się coś uczyc. Tym samym chciałem nawiązac do baskijskich ciekawostek poznanych niedawno na roznych zajeciach.
Tematem przewodnim będzie Herri Kirolak, czyli sporty ludowe. Nie muszę dodawac, ze chodzic tu bedzie o sporty baskijskie. A ludowe dlatego, ze maja wiele wspolnego z roznymi czynnosciami, jakimi trudnili sie mieszkancy wsi i ktore to stanowily onegdaj jedyną formę aktywnej i zdrowej (aby wykluczyc wszelkiego rodzaju fiestas del pueblo) rozrywki. Wspólną cechą wszystkich sportów baskijskich jest to, że są bezkontaktowe oraz bezkolizyjne, a głównym celem jest udowodnienie wyższości nad przeciwnikiem, ale w starciu z siłami natury (woda, grawitacja...)
Zapewne wszyscy gdzieś tam słyszeli o takich sportach (a niektórzy poddawali i poddają w wątpliwośc czy można w ogóle mówic o sporcie w tym miejscu) jak: pelota vasca, rąbanie drewna, podnoszenie kamieni itd...Usystematyzujmy trochę.
Euskal pilota
Chyba najbardziej popularny i najczęściej kojarzy sport, jeśli chodzi o Kraj Basków. W rzeczywistości la pelota vasca (piłka baskijska) rozwinęła się w okoliach XIII w. na północy Hiszpanii i południu Francji. Idea gry jest niezwykle prosta, o ile wiem, to całkiem przypomina grę w squasha, z tą różnicą, że rzadziej używa się rakiet, a częsciej gołych dłoni, paletek lub taaakich długich drewnianych rękawów. Sport doczekał się wielu odmian, a jest opisany w wielu miejscach bardzo szczegółowo. Chodzi o to, żeby wykończyc przeciwnika sprytnie odbijając piłeczkę o ścianę (fronton. Więcej możemy przeczytac po hiszpańsku: http://es.wikipedia.org/wiki/Pelota_vasca
lub baskijsku:
http://eu.wikipedia.org/wiki/Pilota
A tutaj można obejrzec przykładowy filmik z udziałem profesjonalnych pelotari:
http://es.youtube.com/watch?v=AB6WzvafsFU
HarrizulatzailePo naszemu to będzie coś w stylu: wiercenie dziury w kamieniu. Sport polega na tym, że dwaj zawodnicy muszą jak najszybciej wydrążyc jak największą dziurę w kamiennej bryle w jak najkrótszym czasie. Faktycznie gra się parami. Jeden z zawodników stoi na płycie trzymając stalową lancę (el barreno). Drugi zaś polewa wodą kamień, aby ułatwic temu pierwszemu pracę. Cała zabawa wywodzi się od górniczego znoju, kiedy to pracujący w kopalniach, musieli wpierw wydrążyc miejsce w skale, aby później umiescic w niej ładunek wybuchowy i wysadzic.
SokatiraNawet jeśli na pierwszy rzut oka nic nam to nie mówi, to każdy z nas na pewno kojarzy ten niezwykle prosty, ale o długiej tradycji, sport. Chodzi mianowicie o przeciąganie liny. Naturalnie walka toczy się między dwiema drużynami, zarówno męskimi, jak i damskimi. Zwykle każda ekipa składa się z 8 zawodników/zawodniczek, a średnia masa drużyny waha się odpowiednio wokól, 70 i 60kg. Co ciekawe, sokatira była swego czasu sportem olimpijskim, a jej początki datuje się na ok. 2,5 tys lat p.n.e. Pierwotnie sokatira miała znaczenie symboliczne tzn. ukazywała odwieczną równowagę w walce między Dobrem i Złem itp.
Ciekawskich odsyłam do informacji po hiszpańsku:
http://www.euskonews.com/0045zbk/gaia4501es.html oraz do wizualizacji: http://es.youtube.com/watch?v=hN1f-VxFZ4g&feature=related
Harrijasoltzaile
Znane również jako el levantamiento de piedras, czyli podnoszenie kamieni. Przy czym nie chodzi tutaj o zwykłe kamienie, tylko o pokaźne kamienne bloki o masie przekraczającej 300kg. Ale i tak, cóż to znaczy dla naszego Pudziana, prawda? O historii i tradycji samego sportu można powiedziec niewiele na podstawie oficjalnych źródeł. Jedna z hipotez głosi, że w czasie ludowych zabaw, młodzież, o niespokojnej i gorącej krwi pełnej alkoholu (głównie sidra) potrzebowała jakiegoś bodźca, konkurencji, okazji do zmierzenia się z siłami natury..I w ten sposób, zaczęła podnosic kilkuset kilogramowe głazy...
http://es.youtube.com/watch?v=uPfgg2hThmQ
http://www.kultura.ejgv.euskadi.net/r46-518/es/contenidos/informacion/herrikirolak/es_1324/deporte03_c.html
Aizkolari
Tak jak widac na załącznym obrazku, chodzi o to, aby przerąbac pieniek drzewa, jednocześnie stojąc na nim. Naturalnie, sport ten wywodzi się od dawnych drwali, którzy ścinali drzewa w celu dalszej obróbki. Zwykle obwód pnia waha się między 36 a 72 calami, a masa siekiery wynosi ok 2,6 kg. Niegdyś typowe zajęcie, dziś doczekało się oficjalnej ligi zwanej Urrezko Aizkora (la hacha de oro, złota siekiera).
http://es.wikipedia.org/wiki/Aizkolari
http://es.youtube.com/watch?v=d2BN-q323Fc
Idi probak
Czy la prueba de los bueyes que arrastran la piedra (próba wołów ciągnących kamień).
Chyba najbardziej dziwaczny i jednocześnie najmniej ludzki, by tak rzec, sport. Jak wiadomo, wszelkie zwierzęta o dużej mocy, w tym woły, od zarania dziejów służyły człowiekowi, jako pomoc w codziennych czynnościach, wśród których było przenoszenie kamieni o masie od 1500 do 4000kg :). Kamień, w kształcie prostopadłościanu, należy przeciągnąc w wyznaczone miejsce, za pomocą pary młodych wołów (zwykle przed ukończeniem 1 roku). Kamienną płytę ciągnie się na placach wybrukowanych kocimi łbami, aby zlikwidowac poślizg.
http://es.youtube.com/watch?v=ErDZGx5yatg
Estropadak (Trainera)
Myślę, że w tym przypadku nie muszę wyjaśniac reguł. Chodzi mianowicie o regaty wioślarskie. Zespół liczy zazwyczaj 13 wioślarzy i 1 szefa pilnującego rytmu. Sport stał się na tyle popularny, że organizuje się regularne wyścigi w Kraju Basków, Galicji, Kantabrii oraz w baskijskiej części Francji.
http://es.youtube.com/watch?v=WVTSUaPETEY
Segalari
Praca w polu, a konkretnie żniwa, sianokosy i szybkie zbiory przed deszczem, stały się inspiracją dla kolejnego sportu. Nazwa wywodzi się od sega - czyli kosy, która była przez długi czas podstawowym narzędziem pracy na baskijskim łąkach. Ostrze zwykle mierzy 0,9 ablo 0,95m, a w trakcie zawodów oficjalnie używa się długości 1,18 i 1,24m. Przeciętny segalari, czyli żniwiarz, potrafi skosic 50 arów w ciągu jednego dnia...
